Monforte de Lemos, 18 de xullo de 2024. O Alcalde de Monforte, José Tomé Roca, amosa a súa satisfacción porque “por fin ven de resolverse o expediente de deslindamento entre os termos municipais dos concellos de Monforte de Lemos e Sober, na zona do Polígono do Reboredo, que levaba esperando dende 2018, o cal nos vai permitir ter a posibilidade de proxectar a expansión desta área industrial cara á zona norte, nos terreos que cedeu á Deputación de Lugo ó Concello de Monforte”.
Esta resolución foi publicada hoxe xoves 18 de xullo no Diario Oficial de Galicia, e recóllese no Decreto 168/2024, do 8 de xullo, da Consellería de Presidencia, Xustiza e Deportes, de acordo co Consello Consultivo de Galicia e logo de deliberación do Consello da Xunta de Galicia na súa reunión do día 8 de xullo de 2024.
O Alcalde monfortino subliña que “levábamos dende o ano 2013 con este litixio aberto, e tiveron que pasar 11 anos para que finalmente a Xunta nos dera a razón en base ós informes preceptivos do Instituto Xeográfico Nacional de 2017 e 2018, os cales foron apoiados por parte da Deputación de Lugo en 2018 e da Comisión Galega de Delimitación Territorial , informes que son nos que finalmente se basea este expediente de resolución favorable ó noso Concello”.
En concreto, o Instituto Xeográfico Nacional decidiu no seu informe preceptivo do 28 de setembro de2017 e no seu informe complementario do 17 de abril de 2018, asumidos pola Deputación Provincial de Lugo e que a Comisión Galega de Delimitación Territorial da Xunta de Galicia informou favorablemente por unanimidade, que a liña límite xurisdicional entre os concellos de Sober e Monforte de Lemos na zona litixiosa sexa a que se materializa na colocación dos marcos 2 a 3:
- Na zona do Polígono industrial O Reboredo, o límite oeste e sur do devandito polígono xeorreferenciado, axustado nalgunhas zonas sobre a ortofotografía do AMS de 1957. E na zona sur situada ao leste da estrada de Monforte de Lemos a Sober e a Neiras, os piquetes que existen ao norte dun camiño que, a xuízo do Instituto Xeográfico Nacional, constitúen o límite do polígono industrial e coinciden sensiblemente coa xeorreferenciación do camiño que aparece no citado polígono. Na zona do polígono construída levántanse as inflexións do muro que existe na actualidade.
- Nas zonas anterior e posterior do polígono industrial, o límite recollido na documentación catastral existente actualmente entre ambos os dous municipios, que transcorre case na súa totalidade por eixes de camiños, axustada sobre a ortofotografía do AMS de 1957. A concreción xeométrica que constitúe a liña límite proposta polo Instituto Xeográfico Nacional neste expediente de deslindamento entre Sober e Monforte de Lemos, queda definida polas coordenadas dos puntos relacionados na táboa que figura no anexo I do mencionado decreto, no sistema xeodésico de referencia ETRS89, proxección UTM, fuso 29.
José Tomé salienta que “este expediente levaba paralizado na Xunta de Galicia dende o ano 2018, e tras 6 anos por fin hoxe esta resolución permitiranos incorporar estes terreos ó termo municipal do Concello de Monforte de Lemos, e avanzar no proxecto de ampliación de 164.846 m2, 16,5 hectáreas, de chan industrial na parte norte do Polígono do Reboredo, polo que é unha moi boa noticia para o noso polígono, as nosas empresas e para todos os monfortinos e monfortinas”.
Antecedentes
Con data do 11.12.2013 o pleno do Concello do Sober acordou incoar un expediente de deslindamento entre este o seu termo municipal e o Concello de Monforte de Lemos, na zona de Reboredo, seguindo o procedemento establecido na Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Administración local de Galicia, no seu Título I, sección segunda.
Con data do 6.5.2014 recíbese na Dirección Xeral da Administración Local a acta da comisión de deslindamento do 23.4.2014 e a documentación xustificativa da proposta de deslindamento do Concello de Sober.
Con data do 29.7.2014 recíbese na Dirección Xeral da Administración Local a acta de deslindamento do 19.6.2014 e a documentación xustificativa da proposta de deslindamento do Concello de Monforte de Lemos.
Con data do 3.12.2015 ten lugar a reunión entre as comisións municipais de deslindamento, os representantes da Xunta de Galicia e os técnicos do Instituto Xeográfico Nacional. Esta reunión conclúe sen acordo sobre o obxecto do expediente e decídese de mutuo acordo a remisión á Xunta de Galicia de novas actas por separado das comisións de deslindamento respectivas.
Con data do 8.4.2016 recíbese na Dirección Xeral da Administración Local a ratificación da acta de deslindamento do 23.4.2014 do Concello de Sober e con data do 2.5.2016 a nova acta de deslindamento do 28.4.2016 do Concello de Monforte de Lemos.
Con data do 25.10.2017 recíbese na Dirección Xeral da Administración Local o informe preceptivo do Instituto Xeográfico Nacional, emitido o 28.9.2017 segundo o previsto no artigo 44 da Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Administración local de Galicia. O citado informe remitiuse aos respectivos concellos para a formulación de alegacións no prazo de dez días concedido para o efecto.
Con data do 24.2.2017 o Instituto Xeográfico Nacional emite o correspondente informe complementario e resolve as alegacións presentadas polas dúas entidades locais interesadas.
Con data do 21.6.2018 a Deputación Provincial de Lugo emite o correspondente informe, tras a remisión pola Dirección Xeral de Administración Local do expediente completo, no que manifesta a súa conformidade coa proposta do Instituto Xeográfico Nacional.
Con data do 14.3.2024 a Comisión Galega de Delimitación Territorial emite o preceptivo informe sobre o expediente de deslindamento, de acordo co sinalado polo Instituto Xeográfico Nacional.
Neste proceso, o Concello de Monforte de Lemos baseou a súa proposta para a localización dos marcos nº 2 e nº 3 na acta levantada entre os termos municipais de Sober e de Monforte de Lemos polo Instituto Xeográfico e Catastral os días 7 e 10 de setembro de 1934. O Concello de Monforte de Lemos completou a súa proposta con diversa documentación e planos segundo consta no expediente. Este concello sinala que o límite municipal non pode coincidir co límite do polígono industrial e ten que ir máis alá, xa que os terreos sobre os que se exerceron potestades administrativas e nos que se sitúa o polígono están en terreos que foron dispostos na súa totalidade polo Concello de Monforte de Lemos, sen que ninguén se opuxese á citada disposición.
Fundamentos xurídicos
O citado Decreto 168/2024, de 8 de xullo, sinala que no expediente de deslindamento dos termos municipais de Sober e Monforte de Lemos, obsérvase que existe un claro desacordo entre ambos os municipios. Este suposto de feito está comprendido dentro da definición que o Consello Consultivo de Galicia, seguindo a doutrina do Consello de Estado, realizou no seu ditame número 35 do 17 de marzo de 2000, onde sinala que deslindar é identificar e distinguir os lindeiros reais que separan dous ou máis termos municipais, por non mediar acordo e existiren discrepancias ou contradicións sobre os lindeiros sinalados nunha acta de deslindamento anterior ou entre os declarados por actas precedentes e sucesivas no tempo.
Por todo elo, considérase necesaria a intervención do Consello da Xunta de Galicia para resolver o conflito, ao abeiro do artigo 44.3 da Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Administración local de Galicia.
O Instituto Xeográfico Nacional no seu informe preceptivo, ante a falta de constancia no expediente de título xurídico ningún que recolla o acordo das partes ou que estableza como debe ser a liña límite entre os dous marcos do tramo en litixio, aplicou para fundamentar a súa proposta os criterios establecidos pola reiterada xurisprudencia do Tribunal Supremo e da doutrina de Consello de Estado, que indican que para resolver os expedientes de deslindamento a Administración debe basearse:
- En primeiro lugar, no que resulte de deslindamentos anteriores practicados de conformidade entre os municipios interesados.
- Cando non existen deslindamentos anteriores nos que apoiar unha solución ao trazado da liña discutida, deberá atender aos actos reveladores do exercicio de potestades administrativas na zona controvertida. É dicir, que só a falta de documentos expresivos de deslindamentos anteriores, deberán terse en conta aqueloutros documentos que, non sendo de deslindamento, indiquen ou reflictan de modo preciso a situación dos terreos en cuestión.
- Por último, en defecto dos anteriores datos, deberá acudirse aos documentos referentes a predios ou herdades que se atopen situadas no terreo litixioso, e demais probas que contribúan a formar un xuízo sobre a cuestión exposta e das que poida deducirse con certeza a cal das partes favorece a posesión de feito (sentenzas do Tribunal Supremo do 23 de outubro de 1902, do 20 de marzo e do 15 de novembro de 1928, do 4 de xuño de 1941, do 30 de outubro de 1979, do 26 de febreiro de 1983 e do 10 de decembro de 1984, entre outras. Ditames do Consello de Estado 1245/93, 1625/93, 897/99, 2905/2002, entre outros).
A aplicación destes criterios xurisprudenciais leva a dar prevalencia á «Acta da operación practicada para recoñecer a liña de termo e sinalar os marcos comúns aos termos municipais de Monforte de Lemos e de Sober, pertencentes ambos á provincia de Lugo», levantada polo Instituto Xeográfico e Catastral os días 7 e 10 de setembro de 1934, por tratarse do único título de xurisdición que figura na documentación deste expediente de deslindamento, e que é o fundamento da xeometría da liña límite litixiosa entre Sober e Monforte de Lemos inscrita no Rexistro Central de Cartografía (RCC) e no Mapa Topográfico Nacional (MTN).
Non obstante, hai que indicar que, en sentido estrito, tal xeometría non está apoiada pola citada acta de 1934 entre os termos municipais de Sober e de Monforte de Lemos, xa que este documento non recolle ningún acordo respecto da xurisdición, senón que simplemente constata que as comisións de deslindamento de ambos os concellos presentes cando o Instituto Xeográfico procedeu ao recoñecemento da liña límite, con motivo dos traballos de formación do Mapa Topográfico Nacional (MTN), só recoñeceron a posición sobre o terreo dos marcos nº 2 e nº 3, pero discreparon respecto do modo de unión entre estes. Por conseguinte, a liña límite que figura no Rexistro Central de Cartografía (RCC) e no Mapa Topográfico Nacional (MTN) debuxouse para os efectos exclusivos do peche planimétrico dos termos sen ningún efecto xurídico, e correspóndese co desenvolvemento do caderno topográfico de campo, mero documento técnico asociado a esta acta e que debería representarse no mapa co signo convencional de «liña provisional».
Deste xeito, o Instituto Xeográfico Nacional entende que, ao non poder sustentar a súa proposta na documentación específica sobre deslindamentos xurisdicionais, ten que fundamentala en documentos que, seguindo coa doutrina xurisprudencial anteriormente citada, expresen dun modo preciso en que termo ou xurisdición se atopan os terreos en cuestión, é dicir, haberá que atender outros documentos cos que se poidan demostrar os actos reveladores do exercicio de potestades administrativas na zona litixiosa.
Con base en toda a documentación achegada ao expediente polo Concello de Monforte de Lemos, o Instituto Xeográfico Nacional considera que esta entidade local exerceu os actos reveladores do exercicio de potestades administrativas no que respecta á parte da zona litixiosa onde está situado o polígono industrial O Reboredo e, polo tanto, no que respecta a esta zona, entende que procede propoñer como liña límite entre os termos municipais de Monforte de Lemos e de Sober o límite oeste e o sur do citado polígono industrial.
Con respecto ás zonas anterior e posterior ao polígono industrial, o Instituto Xeográfico Nacional entende que procede propoñer como liña límite entre os termos municipais de Monforte de Lemos e Sober, o límite baseado na documentación catastral actual existente entre os devanditos municipios, aínda que non se trate, obviamente, dunha documentación de deslindamento xurisdicional.
O Instituto Xeográfico Nacional decidiu no seu informe preceptivo do 28.9.2017 e no seu informe complementario do 17.4.2018, asumidos pola Deputación Provincial de Lugo e que a Comisión Galega de Delimitación Territorial da Xunta de Galicia informou favorablemente por unanimidade que a liña límite xurisdicional entre os concellos de Sober e Monforte de Lemos na zona litixiosa sexa a que se materializa na colocación dos marcos 2 a 3:
- Na zona do polígono industrial O Reboredo, o límite oeste e sur do devandito polígono xeorreferenciado, axustado nalgunhas zonas sobre a ortofotografía do AMS de 1957. E na zona sur situada ao leste da estrada de Monforte de Lemos a Sober e a Neiras, os piquetes que existen ao norte dun camiño que, a xuízo do Instituto Xeográfico Nacional, constitúen o límite do polígono industrial e coinciden sensiblemente coa xeorreferenciación do camiño que aparece no citado polígono. Na zona do polígono construída levántanse as inflexións do muro que existe na actualidade.
- Nas zonas anterior e posterior do polígono industrial, o límite recollido na documentación catastral existente actualmente entre ambos os dous municipios, que transcorre case na súa totalidade por eixes de camiños, axustada sobre a ortofotografía do AMS de 1957.
Resolución da Consellería de Presidencia, Xustiza e Deportes
En base a todo o exposto, a Consellería de Presidencia, Xustiza e Deportes con data de 8 de xullo de 2024 dispuxo “resolver a cuestión suscitada entre os concellos de Sober e Monforte de Lemos sobre o deslindamento dos seus termos municipais no sentido de establecer que a liña límite xurisdicional entre os ditos termos municipais na zona litixiosa sexa a que se recolle na proposta realizada polo Instituto Xeográfico Nacional e definida polas coordenadas que constan como anexo I a este decreto e tal e como se representa no ortofotomapa E: 1:5.000 do Instituto Xeográfico Nacional, que figura como anexo II deste decreto”.
Contra este decreto, que esgota a vía administrativa, poderase interpoñer recurso contencioso-administrativo ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia no prazo de dous meses contados a partir do día seguinte ao da súa publicación.